Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 

2003/7032 Esas

2004/1586 Karar

23.02.2004

ÖZET :

1. Korsan basım sebebiyle kar mahrumiyeti talep eden telif hakkı sahibinin zararını isbat zorunluluğu vardır.

2. 5846 sayılı Kanunda mali ve manevi haklar ayrı ayrı düzenlenmiş olup, mali hak sahibi kişi manevi hak sahibi değil ise korsan baskı veya başka bir sebeple manevi tazminat talep edemez.

DAVA :

Taraflar arasında görülen davada Mersin Asliye Ticaret Mahkemesi'nce verilen 22.11.2002 tarih ve 1999/666 - 2002/815 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi taraf vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi A.Susoy tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

KARAR :

Davacı vekili, asıl ve birleşen dava dilekçelerinde müvekkilinin İlköğretim Matematik 6. sınıf ders kitabının telif haklarının sahibi bulunduğunu, söz konusu kitabın basım ve dağıtımının müvekkiline ait olup, Mersin'deki dağıtım yetkisinin Akdeniz Yayın ve Dağıtım'a verildiğini, bu nedenle başka bir firmanın bu kitapların Mersin'de dağıtımını yapmasının mümkün olmadığı, buna karşılık davalının korsan basımı yapılan kitaplardan yaklaşık 1000 adet sattığını, müvekkilinin kitaptaki kazanç payının %50 olduğunu, buna göre zararının ( 679.166.500.- ) TL. bulunduğunu kaldı ki FSEK 68. madde uyarınca uğranılan zararın 3 katını da talep hakları bulunduğunu ileri sürerek, bu kalemden toplam ( 1.458.333.000.- ) TL. maddi, korsan kitapların baskının çok kötü olması nedeniyle müvekkilinin gelecekteki haklarının da zarara uğradığını belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla ( 300.000.000.- ) TL. maddi ve ( 400.000.000.- ) manevi tazminatın 30.9.1999 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, müvekkilinin şirketin sahibi olup, kitapların B.Yayın Dağıtım tarafından Flamingo Kitap Yayın Dağıtım San. Ltd. Şti'ne gönderildiğini, husumetinde şirkete yönetilmesi gerektiğini, korsan olduğu iddia edilen B.Yayın Dağıtım tarafından gönderilen kitap sayısının ( 250 ) adet olup, ( 232 ) adedinin zapt edildiğini, davacının kitap adedini ilişkin beyanının afaki olduğunu, firma kazanç payının %17 olup, %50 olduğu yönündeki davacı iddiasının gerçeği yansıtmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, iddia, savunma, dosyadaki kanıtlar ve bilirkişi raporuna nazaran, davalı hakkında 5846 sayılı Yasaya muhalefetten verilen mahkumiyet hükmünün kesinleştiği, bilirkişi raporu kapsamına göre davalının ihtiyaca göre 2000 adet kitap satmış olabileceği ancak, dava dilekçesinde bu miktarın 1000 adet olarak sınırlandırıldığı, davacının bu kaleme yönelik zararının ( 729.166.500.- ) TL. olduğu, davacının gelecekteki zarar isteminin bir yıl sonra hangi yazarların kitaplarının okutulacağı belli olmadığından kabul edilemeyeceği gerekçeleriyle, toplam ( 729.166.500.- ) TL. maddi ve takdiren ( 300.000.000.- ) TL. manevi tazminatın 2.10.1999 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faiziyle birlikte davalıdan tahsiline oy çokluğuyla karar verilmiştir.

Karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.

1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir.

2- Davacı, iş bu dava ile davalının eylemi nedeniyle mahrum kaldığı karı talep ettiğine göre, zararını kanıtlamak zorundadır. Dosya içersinde mevcut İl Milli Eğitim Müdürlüğü yazısından dava konusu kitaptan 1999 - 2000 eğitim-öğretim yılı için toplam 3533 adet gerekli olduğu anlaşılmaktadır.

Davacı vekilinin 13.9.2000 tarihli dilekçesi kapsamından ise, davacının Mersin ilindeki yetkili satıcısının ancak 3500 adet kitap satabildiği belirlenmektedir.

Bu durumda, davalının korsan baskı kitaptan yaptığı satış miktarının bir takım varsayımlarla 1000 adet kabulüne olanak yoktur, davacının zararı basit matematik hesaba göre 33 adet kitaptan elde edeceği kar miktarıyla sınırlı olup, davacı bunun ötesinde var olan zararını kanıtlayamamıştır. Ancak, davalı tarafından 250 adet korsan kitabın varlığı kabul edildiğine göre, davacı zararının 250 kitaba göre belirlenmesi gerekirken, bir takım varsayımlara dayalı olan bilirkişi raporundaki kriterlere göre davanın kısmen kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.

3- Dava, Fikir ve S.Eserleri Kanunu'ndan kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.

5846 sayılı Fikir ve S.Eserleri Kanunu'nun 8/2. maddesine göre, aralarındaki sözleşmeden aksi anlaşılmadıkça, memur, hizmetli ve işçilerin işlerini görürken meydana getirdikleri eserlerin mali hak sahipleri bunları çalıştıran veya tayin edenlerdir. Bu hükme dayanılarak davacı şirket lehine mali haklarına tecavüz olduğundan bahisle maddi tazminata karar verilmiş ise de, davacı şirket anılan maddede açık bir şekilde belirlendiği üzere davaya konu eserin mali hak sahibi olup, eserin manevi haklarının sahibi değildir.

Anılan kanunda mali ve manevi haklar ayrı ayrı düzenlenmiş olup, manevi haklar sınırlı olarak gösterilmiştir. Sayılan bu haklardan dolayı manevi tazminat isteme hakkı da manevi hak sahibine aittir. O halde, davaya konu eserin mali hak sahibi olan davacı şirketin bu eserden dolayı manevi tazminat isteyemeyeceğinin kabulü ile bu istek kaleminin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu şekilde manevi tazminata hükmedilmesi doğru görülmemiştir.

SONUÇ :

Yukarıda ( 1 ) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, ( 2 ) ve ( 3 ) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına BOZULMASINA, oybirliğiyle karar verildi.